POSIBLE ba ang automated election? Ito ang tanong na masasagot lang sa araw at pagkatapos ng halalan sa Mayo 2010. Subalit para mangyari ito kailangang maging positibo ang ating mga pananaw at tulungan natin ang Commission on Election. Ika nga, tumulong muna, bago pumuna.
Kaya ko lang naman naitanong Aling Iska dahil hindi natin mapasusubalian ang katotohanang isa sa sampung Filipino ay walang kakayahang magbasa at magsulat. Kaya possible kayang magtagumpay ang automated election sa Pilipinas?
Tandaan natin, brod, sa mga nakaraang dekada, batay sa karanasan ng mga Filipino, naging possible at matagumpay ang halalan kahit na ang ilan ay hindi marunong bumasa at sumulat.
Kaya sa batayang ito, ang ating bansa, ang ating pamahalaan ay sasabak sa automated election ngayong taong 2010.
Ito ay possible mangyari sa ating bansa sa pamamagitan ng tama at hustong paggamit ng teknolohiya at sistema.
Totoo na marami ring kakaharaping problema Comelec. Tulad ng hindi lahat ng pamayanan sa Pilipinas ay may kuryente, kung mayroon man hindi ito maaaring puspusang maaasahan.
Sa paggamit ng Commissio on Elections (Comelec) ng Direct Recording Equipment Process o Precinct-Count Optical Scan (PCOS) System may problema rin sa pagpapadala ng libo-libong unit ng PCOS sa 1,100 na isla ng Pilipinas na hanggang ngayon ay wala pa.
Hindi lang pagpapakalat ng PCOS ang problema, kailangan ding samahan ng mga technical na manggagawa para isaayos at ikabit ang sistema. Ang pamahalaan naman ay naglaan na ng budget para sa mga kakailanganing kasangkapan at suweldo ng mga gagamiting technical personnel.
Subalit isa pa sa kakaharaping problema ay ang pagtuturo sa mga botante kung paano ang pagboto gamit ang PCOS machine. Nakakatawa dahil sa kasalukuyan ang mga sex bomb dancers ang nagtuturo. Nang ano? Nang sayaw…. Hindi. Kung paano ang pagboto ng ‘itlog’…Well… siguro mas epektibo at kapani-paniwala kung mismong mga personnel ng Comelec ang magtuturo ng pagboto. Baka naman mismong sila ay hindi pa bihasa. O, huwag naman, kasi ilang buwan na lang halalan na.
Kung possible ang automated election, possible rin kaya na maiwasan ang dayaaan? Hindi naman tiniitiyak ng automated election na maaaring mapigilan ang lahat ng uri ng pandadaya sa halalan kundi iyon laman ilan sa pamamagitan ng check and balance. Kasi isang katotohanan din na ang sistemang ikakabit nila ay hindi rin ligtas sa katiwalian.
Ang check and balance na tinutukoy natin ay ang “paper audit trail of ballots, protection of software source code, no switching of ballot boxes and the testing of the technologies.
Ang pagpapatupad nito ay maaaring makabawas sa insidented ng pamimili ng boto at makapagdaragdag din sa siguridad at kredebildad ng mga boto. Sa pamamagitan ng voter verifiable audit trail ay maaaring rebisahin ng botante ang kanyang boto. Ang husto at sapat na pangangalaga sa software source code ng automated election ay makapipigil sa mga hackers na pasukin ang computer na nagbibilang ng boto. Gayundin, mapipigila ang katiwalian sa bulok na pagdaragdag at pagbabawas sa mga boto.
Sa lumang sistema, ang manual na pagdadala ng mga ballot boxes ay nagbibigay ng malaking pagkakataon sa tinatawag na switching subalit sa bagong sistema, ito ay maiiwasan.
Maaaring malaman din kung posible ang dayaan sa pamamagitan ng pagsasalang sa mga teknolohiya gagamitin sa isang testing at malalaman din kung may kakayahan at aandar ang sistema tulad ng inaasahan.
Maraming isyu ang dapat nating ipaliwanag sa kaalaman ng ating mga mambabatas pero ang payo mo Aling Iska ay dapat muna nating paniwalaan ang kakayahan ng Comelec sa pagsasagawa ng automated elections. Subalit kailangan din tayong maging mapagmasid at masusi nating tulungan ang pamahalaan o ang Comelec sa ikapagkakaroon ng malinis at matapat na automated elections. Tulungan po natin ang Comelec.
Kung may puna, lumiham at ipadala sa joeley01@yahoo.com
Kaya ko lang naman naitanong Aling Iska dahil hindi natin mapasusubalian ang katotohanang isa sa sampung Filipino ay walang kakayahang magbasa at magsulat. Kaya possible kayang magtagumpay ang automated election sa Pilipinas?
Tandaan natin, brod, sa mga nakaraang dekada, batay sa karanasan ng mga Filipino, naging possible at matagumpay ang halalan kahit na ang ilan ay hindi marunong bumasa at sumulat.
Kaya sa batayang ito, ang ating bansa, ang ating pamahalaan ay sasabak sa automated election ngayong taong 2010.
Ito ay possible mangyari sa ating bansa sa pamamagitan ng tama at hustong paggamit ng teknolohiya at sistema.
Totoo na marami ring kakaharaping problema Comelec. Tulad ng hindi lahat ng pamayanan sa Pilipinas ay may kuryente, kung mayroon man hindi ito maaaring puspusang maaasahan.
Sa paggamit ng Commissio on Elections (Comelec) ng Direct Recording Equipment Process o Precinct-Count Optical Scan (PCOS) System may problema rin sa pagpapadala ng libo-libong unit ng PCOS sa 1,100 na isla ng Pilipinas na hanggang ngayon ay wala pa.
Hindi lang pagpapakalat ng PCOS ang problema, kailangan ding samahan ng mga technical na manggagawa para isaayos at ikabit ang sistema. Ang pamahalaan naman ay naglaan na ng budget para sa mga kakailanganing kasangkapan at suweldo ng mga gagamiting technical personnel.
Subalit isa pa sa kakaharaping problema ay ang pagtuturo sa mga botante kung paano ang pagboto gamit ang PCOS machine. Nakakatawa dahil sa kasalukuyan ang mga sex bomb dancers ang nagtuturo. Nang ano? Nang sayaw…. Hindi. Kung paano ang pagboto ng ‘itlog’…Well… siguro mas epektibo at kapani-paniwala kung mismong mga personnel ng Comelec ang magtuturo ng pagboto. Baka naman mismong sila ay hindi pa bihasa. O, huwag naman, kasi ilang buwan na lang halalan na.
Kung possible ang automated election, possible rin kaya na maiwasan ang dayaaan? Hindi naman tiniitiyak ng automated election na maaaring mapigilan ang lahat ng uri ng pandadaya sa halalan kundi iyon laman ilan sa pamamagitan ng check and balance. Kasi isang katotohanan din na ang sistemang ikakabit nila ay hindi rin ligtas sa katiwalian.
Ang check and balance na tinutukoy natin ay ang “paper audit trail of ballots, protection of software source code, no switching of ballot boxes and the testing of the technologies.
Ang pagpapatupad nito ay maaaring makabawas sa insidented ng pamimili ng boto at makapagdaragdag din sa siguridad at kredebildad ng mga boto. Sa pamamagitan ng voter verifiable audit trail ay maaaring rebisahin ng botante ang kanyang boto. Ang husto at sapat na pangangalaga sa software source code ng automated election ay makapipigil sa mga hackers na pasukin ang computer na nagbibilang ng boto. Gayundin, mapipigila ang katiwalian sa bulok na pagdaragdag at pagbabawas sa mga boto.
Sa lumang sistema, ang manual na pagdadala ng mga ballot boxes ay nagbibigay ng malaking pagkakataon sa tinatawag na switching subalit sa bagong sistema, ito ay maiiwasan.
Maaaring malaman din kung posible ang dayaan sa pamamagitan ng pagsasalang sa mga teknolohiya gagamitin sa isang testing at malalaman din kung may kakayahan at aandar ang sistema tulad ng inaasahan.
Maraming isyu ang dapat nating ipaliwanag sa kaalaman ng ating mga mambabatas pero ang payo mo Aling Iska ay dapat muna nating paniwalaan ang kakayahan ng Comelec sa pagsasagawa ng automated elections. Subalit kailangan din tayong maging mapagmasid at masusi nating tulungan ang pamahalaan o ang Comelec sa ikapagkakaroon ng malinis at matapat na automated elections. Tulungan po natin ang Comelec.
Kung may puna, lumiham at ipadala sa joeley01@yahoo.com
i am happy to know that there are a lot of people who are getting involved in this 2010 Automated Elections -especially the young ones. Let us help fellow voters, let’s help in educating one another.
ReplyDeletehttp://digsmydailythoughts.blogspot.com/2010/03/voters-education.html